Genel İlkyardım Bilgileri
İlkyardım nedir?
Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sağlık görevlileri gelinceye kadar, hayatın kurtarılması yada durumun kötüye gitmesini önlemek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç ve gereç aranmaksızın, mevcut araç gereçlerle yapılan ilaçsız müdehaledir.
Acil tedavi nedir?
Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve yetkili sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.
İlkyardımcı kimdir?
İlk yardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda hasta / yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan eğitim almış kişi yada kişilerdir.
İlkyardım ve acil tedavi arasındaki fark: Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın, ilkyardım bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir. İlk yardımın öncelikli amaçları nelerdir?
Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak,yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak, hasta/yaralının durumunun, kötüleşmesini önlemek ve iyileşmeyi kolaylaştırmak ilkyardımın öncelikli amaçları arasında yer almaktadır.
Hastaya tıbbi müdahalede bulunmak ilkyardımın öncelikli amaçları arasında değildir!
İlkyardımın temel uygulamaları nelerdir?
İlkyardım temel uygulamaları Koruma, Bildirme, Kurtarma olarak ifade edilir. Bu temel uygulamalar KBK olarak da ifade edilebilir.
Koruma:
Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.
Bildirme:
Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye’de ilkyardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.
Kurtarma (Müdahale):
Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.
112’nin aranması sırasında nelere dikkat edilmelidir?
Sakin olunmalı ya da 112’yi sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır. 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir; kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmelidir. Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmeli, hasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımı yapılmalı, hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir. Eğer herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmelidir. 112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmamalıdır.
İlkyardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler nelerdir?
* Hasta / yaralıların durumunu değerlendirmek (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek
* Hasta/yaralının korku ve endişelerini gidermek
* Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek
* Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunmak
* Kırıklara yerinde müdahale etmek
* Hasta/yaralıyı sıcak tutmak
* Hasta/yaralının yarasını görmesine izin vermemek
* Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapmak
* Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır.)
İlkyardımcının özellikleri nasıl olmalıdır?
Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilkyardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır.
Bunun için bir ilkyardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir:
* İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak,
* Önce kendi can güvenliğini korumak,
* Sakin, kendine güvenli ve pratik olmak,
* Eldeki olanakları değerlendirebilmek,
* Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112’yi aramak),
* Çevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek,
* İyi bir iletişim becerisine sahip olmak.
Hayat kurtarma zinciri nedir?
Hayat kurtarma zinciri dört halkadan oluşur. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcının görevi değildir.
1.Halka
Sağlık kuruluşuna haber verme
2.Halka
Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği
3.Halka
Ambulans ekiplerince yapılan müdahaleler
4.Halka
Hastane acil servisleridir
İlkyardımın ABC si nedir?
Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:
A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi
B. Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)
C. Dolaşımın sağlanması (Kalp masajı yapılması)